Jan en juf Jessika: ‘Bij mij leer je met je handen werken’

‘Ik zeg vaak tegen de kinderen:  op school leren jullie met het hoofd werken. Bij mij leer je met je handen werken. Het is die combinatie, die het zo mooi maakt.’  Vrijwilliger Jan – psycholoog en in zijn werkzame leven onder meer actief voor GGZ en de Raad voor  kinderbescherming – voelt zich als een vis in het water op de Dr. Bosschool in Utrecht. Samen met juf Jessika ontwikkelde hij een nieuwe methode om kinderen te ondersteunen. ‘Ik noem de methode werken-met-je-handen. Het is prachtig om kinderen te zien groeien tijdens het bakken van appelflappen, vogelhuisjes bouwen of het plakken van fietsbanden.’

‘Ze zijn bezig met hun handen, maar leren ook waarom dingen zo aangepakt worden’
Het is even zoeken voor de dr. Bosschool en vrijwilliger Jan, als Jan in 2021 de school binnenstapt. De school kiest niet voor de traditionele lees -en rekenondersteuning, maar wil een nieuwe weg inslaan om kinderen met taalachterstand te ondersteunen. Juf Jessika:  ‘We hebben kinderen uit groep 8 geselecteerd die moeite hebben met taal en begrijpend lezen. Jan gaat heel praktisch met ze aan de slag en gaat iets met ze maken. De kracht van Jan is dat hij veel taal in de projecten weet te leggen. Hij heeft een meesterachtige drive om dingen uit te leggen. De kinderen zijn bezig met hun handen, maar leren ook waarom het op die manier aangepakt wordt.’

‘Vooraf bedenk ik met wat voor vragen of reacties kinderen kunnen komen’
Als eerste project ging Jan met de kinderen appelflappen bakken. ‘Ik heb de kinderen gevraagd wat ervoor een appelflap allemaal nodig is en hoe duur deze ingrediënten zijn. Daarna heb ik samen met ze boodschappen gedaan. Stap voor stap neem ik ze mee in het proces.’ Aan zijn projecten gaat veel denkwerk vooraf.  ‘Ik schrijf alles van tevoren uit en bedenk met wat voor vragen of reacties de kinderen zou kunnen komen. Zo heb ik met jongens ook achter de naaimachine gezeten. Vooraf heb ik me afgevraagd wat voor associaties zij met het woord ‘naaien’ zouden hebben. Ik had een heel a4’tje vol geschreven. In de praktijk bleek dit heel erg mee te vallen. Ik merk wel dat het fijn is alles uit te schrijven. Dat geeft mij een gevoel van controle.’

‘Vooraf bedenk ik met wat voor vragen of reacties kinderen kunnen komen’
Als eerste project ging Jan met de kinderen appelflappen bakken. ‘Ik heb de kinderen gevraagd wat ze denken wat ervoor een appelflap allemaal nodig is en wat de kosten hiervoor zijn. Daarna heb ik samen met ze boodschappen gedaan. Stap voor stap neem ik ze mee in het proces.’ Aan zijn projecten gaat veel denkwerk vooraf.  ‘Ik schrijf alles van tevoren uit en bedenk met wat voor vragen of reacties de kinderen zouden kunnen komen. Zo heb ik met jongens ook achter de naaimachine gezeten. Vooraf heb ik me afgevraagd wat voor associaties zij bij het woord ‘naaien’ zouden hebben. Ik had een heel a4’tje vol geschreven, maar in de praktijk bleek het heel erg mee te vallen. Ik merk dat het fijn is alles uit te schrijven. Dat geeft mij een gevoel van controle.’

Tijdens de projecten met Jan leren kinderen onbewust om gefocust bezig te zijn en spelen ze met taal. ‘Ik heb vogelhuisjes met ze gemaakt en geschilderd. De mooiste vragen komen op je pad: begin je nu met de voorkant of achterkant? Hoe hou je een kwast vast? En kan je meteen schilderen als je een verfblik open maakt? Wat is een roerhout of de kopse kant  van hout? Allerlei termen komen tijdens deze sessies voorbij.’

‘Als ik een kind kan complimenteren, dan doe ik dat’
Van de docenten op de school leert Jan vooral veel over de omgangsvormen met kinderen. ‘Ik vind het mooi te zien hoeveel individuele aandacht er is. En dat de docent uitspreekt dat ze iets niet prettig vinden in plaats van boos te worden. Daarnaast heb ik geleerd vooral te benadrukken wat je van de kinderen wilt en ze complimenten te geven. Ik werk met een groep kinderen, die niet automatisch veel complimenten krijgen. Als ik ergens de mogelijkheid zie ze te complimenteren, doe ik dat.’

‘Bij het schilderen van de vogelhuisjes zag ik dat een jongen meteen mijn advies oppakte om de kwast niet te ver in het blik te steken en een loper meteen netjes te strijken. Dan zeg ik: je lijkt wel een schilder. Jij moet de schildersopleiding gaan doen. Als je dan een glimlach terug krijgt; ja, daar doe ik het voor.’  

Prachtige investering
Voor de dr Bosschool is het werk van Jan van grote waarde. Juf Jessika: ‘Jan heeft al vele projecten met de kinderen gedaan. Zodoende weten wij wat wel of niet aanslaat. Hij heeft deze projecten ook allemaal bewaart, zodat wij ze zo weer kunnen gebruiken. Een prachtige investering dus! Maar het mooiste is om Jan te zien genieten als hij kinderen nieuwe kennis bij brengt!